تاجیک: شرایط تاریخی آن موقع شریعتی را طلب می کرد - آفتاب صبا

تاجیک اضافه نمود: اخیرا از برخی از نویسندگانی که اسم و رسمی دارند، می خوانم که به شدت امثال ایشان را مورد هجمه قرار می دهند و از این جهت که خصوصا دین را ایدئولوژیک کرد، از یک منظر ایدئولوژیک به قضایا نگاه می کرد و بیشتر سویه های فکری اش در جهت برپاکردن یک انقلاب و تغییر رادیکال جامعه بود، از شیعه علوی یک حزب تمام ایجاد کرد، این را یک نوع تقلیل گرایی می دانند. شریعتی یک نوع تسلط گرایی و نوعی برجسته کردن عصبیت های ایدئولوژیک و نگاه ایدئولوژیکی که بیان آن ها آفاتی را در جامعه ما داشت [با خود داشت]و از نگرش های پلورالیستی ممانعت می کرد و نوعی عصبیت اعتقادی و اندیشگی را در بدنه جامعه تزریق می کرد.

اما من به عنوان نسلی که از آن متأثر هستم، اگر بخواهم از یک نگاه و رویکرد درون ماندگار نسبت به شریعتی قضاوت کنم یا از یک رویکرد اسکینری بخواهم بین تکست و کانتکست یک نوع دیالوگ و دیالکتیک برقرار کنم، بی تردید شرایط تاریخی ما در آن موقع شریعتی را طلب می کرد نه بسیاری از روشنفکرانی که بعد ها کوشش کردند از دین ایدئولوژی زدایی نمایند، نه. یا کسانی که خواستند سویه سیاسی دین را از آن متمایر نمایند، نه. در آن نسل، ما به دنبال یک تئوری راهنمای عمل و یک تئوری مبارزه بودیم. در آن شرایط، مارکسیست به شدت در بین جوانان و دانشگاهیان ما به عنوان یک تئوری مقاومت و یک تئوری مبارزه و یک تئوری رهایی مطرح بود.

این فعال سیاسی اصلاح طلب در پاسخ به این پرسش که اکنون که چند دهه می گذرد، شما با عینک مارکس و با ترجمه دکتر علی شریعتی به یک ایدئولوژی ای رسیدید و همچنان از آن نگاه دفاع می کنید یا نه، پاسخ داد: خیر. شرایط متفاوت است. دیدگاه کنونی من که خیلی ها معتقدند پست مدرن است و یک دیدگاه کاملا گفتمانی با من به شکل جدی در جامعه آغاز شده است، اما می خواهم آن موقع را بگویم. شما از منی صحبت می کنید که در یک کانتکست زمانی خاص به سر می برم و در آن کانتکست زمانی شریعتی وجود دارد که قبل از انقلاب است.

ما داریم در آن موقع صحبت می کنیم. منی که در آن موقع زیست می نماید، تحت تأثیر افکار شریعتی است و آموزه های او به شدت روی فضای فکری، نظری و عملی او تأثیرگذار است و طبیعتا به این معنا نیست که من کماکان در همان فضا دارم سیر می کنم و زیست جهانم کماکان متأثر از آموزه های شریعتی است.

تاجیک درباره اینکه آیا هنوز از آموزه های مارکس شریعتی در ذهن دارید یا خیر، ادامه داد: نمی گردد گفت که نمانده است. من قبل از 88 شاید یک بار دیگر آغاز کردم کتاب های شریعتی را خواندم و سخنرانی های ایشان را گوش کردم. من فقط همان طور که گفتم به دنبال یک پاسخ بودم، نه اینکه فقط شریعتی را خوانده باشم. شریعتی را، چون قبلا بسیار می خواندم، ولی سنی داشتم که برخی وقت ها کتاب های ایشان را نمی فهمیدم، کتاب هایی که به شکل بسیار خاصی به دست می آمد و باید سریع برمی گرداندم.

برخی از کتاب های شریعتی را از اول تا آخر نوشتم، چون در آن سنی که بودم بسیاری از مطالبش را متوجه نمی شدم؛ بنابراین می نوشتم که [چون]کتاب را باید برگردانم، این فرصت را داشته باشم که دوباره برگردم و بخوانم؛ بنابراین برخی از کتاب های ایشان را تماما نوشتم، نه اینکه فیش برداری نموده باشم، تمامش را نوشتم چراکه کتاب باید سریع برمی گشت. تا جایی که به یاد دارم کتاب شیعه علوی بود یا کتاب چه باید کرد؟ یا آری پدر! مادر! ما متهمیم، آری این چنین بود برادر که چندین بار این کتاب را مطالعه کردم و به لحاظ احساسی تأثیر خاصی داشت و خودم هم بعد از انقلاب آغاز کردم یک کتاب تحت همین عنوان آری، این چنین بود برادر [نوشتم]، ولی با سرنوشت و روایت بعد از انقلاب خودم که چه می خواستیم و چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است و اتفاقا خطاب من به شریعتی است که تو ما را دعوت کردی به چی و چی و... و بعد از تو چه گذشت.