طرز تهیه آب دوغ خیار مجلسی؛ غذایی لذیذ و آسان - آفتاب صبا

آب دوغ خیار، یکی از غذاهای سنتی و قدیمی ایرانی است که بیشتر آن را در وعده های ناهار فصل تابستان تهیه و سرو می نمایند؛ زیرا این غذا به صورت سرد، صرف می گردد. در تهیه آن می توان از مواد مختلفی مانند ماست، خیار، دوغ یا شیر، کشمش، گردو، انواع سبزیجات تازه و خشک (ریحان، نعنا، شوید، مرزه، ترخون و غیره)، نمک و فلفل سیاه استفاده کرد. برای سرو آب دوغ خیار، در آن چند تکه یخ می ریزند و نان، تیلیت می نمایند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه آب دوغ خیار خوشمزه، تاریخچه این غذای لذیذ و بعلاوه طرز تهیه آب دوغ مجلسی آشنا کنیم.

هرآنچه باید درباره طرز تهیه آب دوغ خیار بدانید:

• طرز تهیه آب دوغ خیار مجلسی
• نکات مهم برای تهیه آب دوغ خیار
• طرز تهیه آب دوغ خیار با خامه
• تاریخچه آب دوغ خیار
• فواید آب دوغ خیار
• طعم آب دوغ خیار

طرز تهیه آب دوغ خیار مجلسی

مواد لازم برای چهار نفر

• ماست ترش یا شیرین به مقدار دلخواه (حدود 300 گرم)
• 4 عدد خیار
• 200 گرم سبزی خوردن
• گردو یا پودر گردو به مقدار دلخواه (حدود 100 گرم)
• کشمش به مقدار دلخواه (حدود 100 گرم)
• نعنا خشک به مقدار دلخواه
• شوید خشک به مقدار دلخواه
• پودر ریحان خشک به مقدار دلخواه
• پودر گل محمدی خشک به مقدار دلخواه
• نمک به مقدار لازم
• نان خرد شده، یخ و آب (برای سرو)

طرز تهیه

مرحله اول:

ماست را در یک کاسه بریزید و با استفاده از همزن دستی، خوب هم بزنید تا کاملا صاف و یکدست گردد.

مرحله دوم:

خیارها را به صورت نگینی خرد کنید. سپس آن ها را به ماست بیفزایید.

مرحله سوم:

سبزی خرد شده را به همراه حدود یک قاشق غذاخوری نعنا خشک، شوید خشک و پودر ریحان خشک در کاسه آب دوغ خیار بریزید.

مرحله چهارم:

کشمش ها را به خوبی بشویید و به همراه پودر گردو یا گردوی خرد شده به کاسه آب دوغ خیار بیفزایید و مواد را با هم مخلوط کنید.

مرحله پنجم:

مقداری آب سرد به آن اضافه کنید تا به غلظت مورد نظر برسید. آب دوغ خیار را مزه کنید و در صورت احتیاج، به آن نمک بیفزایید. سپس ظرف آب دوغ خیار را برای حدود نیم تا یک ساعت در یخچال قرار دهید تا غذا سرد گردد و مواد به خوبی طعم یکدیگر را بگیرند.

مرحله ششم:

آب دوغ خیار را با برگ نعنای تازه و پودر گل محمدی تزیین کنید. برای سرو، تعدادی یخ کوچک در آب دوغ خیار بریزید و در آن، نان تیلیت کنید. نوش جان!

نکات مهم تهیه آب دوغ خیار

• بهتر است برای تهیه آب دوغ خیار، خیارهای تازه و قلمی را انتخاب کنید و پوست آن ها را نگیرید.
• افزودن کمی فلفل سیاه، طعم فوق العاده ای به آب دوغ خیار شما می دهد.
• شما می توانید از یک چهارم قاشق چای خوری پودر زنجبیل نیز برای تند و تیز کردن طعم آب دوغ خیار بهره ببرید.
• برخی افراد پودر سیر و زیره در آب دوغ خیار می ریزند.
• یکی از دلایل اضافه کردن گردو به آب دوغ خیار این است که طبع ماست، سرد است و گردو، طبع این غذا را متعادل می نماید.

• توجه داشته باشید که ریحان و نعنا باید حتما در ترکیب سبزیجات برای تهیه آب دوغ خیار مجلسی وجود داشته باشد. برترین ترکیب سبزی برای تهیه یک آب دوغ خیار خوشمزه، استفاده از سبزجات معطری نظیر ریحان، نعنا، پونه، مرزه و ترخون است.
• در صورت تمایل می توانید از شوید تازه، ساقه ترد موسیر، پیازچه، سیر و موسیر در سبزیجات بهره ببرید.
• اگر به سبزیجات معطر تازه دسترسی ندارید، سبزیجات خشک را جایگزین کنید.
• برای خوشمزه تر شدن آب دوغ خیار، از ماست و دوغی بهره ببرید که کمی ترش است.
• به جای ماست می توان از دوغ های آماده طعم دار یا کفیر استفاده کرد.
• اگر می خواهید در آب دوغ خیار، دوغ بریزید، حتما دوغ بدون گاز باشد.

• مقدار آبی که به آب دوغ خیار اضافه می کنید، کاملا سلیقه ای است؛ زیرا برخی افراد دوست دارند که این غذا به صورت سفت و غلیظ سرو گردد و برخی هم نسخه آبکی و رقیق آن را ترجیح می دهند.
• افزودن یخ به آب دوغ خیار، اختیاری است و برای خنک کردن این غذا انجام می گردد. فقط توجه داشته باشید که یخ را درست قبل از سرو به این غذا اضافه کنید؛ زیرا در غیر این صورت، یخ، آب می گردد، غذای شما را آبکی می نماید و طعم آن را تغییر می دهد.
• برای سرو کردن آب دوغ خیار می توانید از نان هایی مانند تافتون، نان لواش و دیگر نان های سنتی بهره ببرید.
• برخی افراد تنها از نان خشک برای سرو آب دوغ خیار استفاده می نمایند؛ زیرا بر این باور هستند که نان تازه داخل مواد خمیر می گردد و طعم آن را بد می نماید.

سایر روش های تهیه آب دوغ خیار

• برخی افراد، از یک قاشق غذاخوری گلاب در تهیه آب دوغ خیار استفاده می نمایند تا عطری بی نظیر به این غذا بدهند.
• برای رقیق کردن آب دوغ خیار می توان به جای آب سرد، از دوغ استفاده کرد. در این صورت در ریختن نمک، احتیاط کنید؛ زیرا برخی از دوغ ها، شور هستند.
• در طرز تهیه آب دوغ خیار در برخی منطقه ها، از تربچه خرد شده نیز استفاده می گردد.
• اضافه کردن پیاز یا پیازچه، طعمی متفاوت به آب دوغ خیار می دهد.

طرز تهیه آب دوغ خیار با خامه

در ادامه طرز تهیه آب دوغ خیار متفاوتی با خامه، شیر و تربچه را به شما آموزش خواهیم داد تا با تهیه آن در منزل، طعم جدیدی از این غذای ساده و خوشمزه را بچشید.

مواد لازم برای چهار نفر

• یک پیمانه شیر
• نصف پیمانه خامه
• 4 تا 5 عدد تربچه
• 10 تا 12 عدد گردو
• 2 تا 3 قاشق غذاخوری سبزی خشک معطر (نعنا، جعفری، ترخون، مرزه و ریحان)
• 4 تا 5 عدد خیار
• 2 عدد پیازچه
• نمک و فلفل سیاه به مقدار دلخواه
• یک پیمانه کشمش پلویی
• 3 پیمانه ماست
• یک لیتر دوغ ترش
• نان خشک و یخ برای سرو

طرز تهیه

مرحله اول:

ماست را در کاسه ای بریزید و آن را خوب هم بزنید تا بافت یکدستی به خود بگیرد. سپس خیار خرد شده را به آن بیفزایید و هم بزنید.

مرحله دوم:

شیر، خامه، دوغ، کشمش، گردوی خرد شده، تربچه خرد شده، سبزی خشک معطر، نمک و فلفل سیاه را در کاسه بریزید و با ماست و خیار، خوب هم بزنید.

مرحله سوم:

آب دوغ خیار را یک ساعت در دمای اتاق کنار بگذارید تا جا بیفتد.

مرحله چهارم:

پیازچه خرد شده، نان خشک و چند تکه یخ در کاسه بریزید. آب دوغ خیار را پس از 10 دقیقه سرو کنید.

تاریخچه آب دوغ خیار

آب دوغ خیار، غذای اصیل ایرانی است که خاستگاه آن را به شهر تهران نسبت می دهند؛ اما در طول سال ها این غذا به شهرهای مختلف ایران سفر نموده است و در حال حاضر، آب دوغ خیار در گوشه گوشه ایران با مواد اولیه مختلف خورده می گردد. انواع مشابه آب دوغ خیار، در کشورهایی چون بلغارستان، ترکیه، مقدونیه، قبرس، آلبانی و ارمنستان نیز درست می گردد.

جالب است بدانید که در نوع زمستانی آب دوغ خیار به نام ترید انار، به جای دوغ از آب انار شیرین استفاده می گردد. برخی از ارامنه ایرانی نیز در تهیه آب دوغ خیار از کشک استفاده می نمایند.

یک روایت جالب تاریخی درباره آب دوغ خیار در دربار ناصرالدین شاه وجود دارد که نشان می دهد این غذا در دوره قاجار در ایران، در میان رعایا رایج بوده است. امیرکبیر که از حیف و میل سفره های خوراک درباری ناراحت بود، به ناصرالدین شاه پیشنهاد داد که برای یک روز هم که شده از غذای رعیت، میل بفرماید. شاه از امیرکبیر پرسید که مگر رعیت ما چه میل می نمایند و امیر به او پاسخ داد:

ماست و خیار!

شاه نیز، سرآشپزباش خود را صدا کرد و به او فرمان داد که برای ناهار فردا، ماست و خیار درست کند. سرآشپزباشی، برای تهیه این غذا به تدارکاتچی دربار، دستور تهیه مواد زیر را داد:

• یک مَن ماست پرچرب اعلا
• 2 مَن خیار نازک و قلمی ورامین
• 3 کیلوگرم گردوی مغز سفید بانه
• یک مَن پیاز اعلا همدان
• یک کیلو کشمش اعلا و مویز شاهانی بدون هسته
• 3 مَن نان مرغوب مغز دار خاش خاش دار دو آتیشه
• یک کیلو نعنای باغی اعلا و سبزی های بهاری

ناصرالدین شاه، پس از میل کردن این آب دوغ خیار شاهانه، رو به امیرکبیر کرد و گفت:

رعایای ما چه غذاهایی می خورند و ما بی خبر بوده ایم! هرکس نارضایتی کرد و کُفران نعمت، به چوب و فلک ببندیدش!

فواید آب دوغ خیار

شاید در نگاه اول، آب دوغ خیار به نظر غذایی ساده بیاید؛ اما باید بدانید که مخلفات به کار رفته در این غذا، آن را تبدیل به غذایی کامل می نمایند. از مهم ترین فواید آن می توان به برطرف عطش، درمان گرمازدگی، برطرف بی خوابی، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش وزن، کاهش کلسترول و درمان مسائل گوارشی اشاره نمود. با خوردن آب دوغ خیار می توانید فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی مورد احتیاج بدن خود را تامین کنید.

آب دوغ خیار به صورت سرد سرو می گردد و از آنجا که در زمان تهیه آن، غذا حرارت نمی بیند، بسیاری از خواص سبزیجات و لبنیات به کار رفته از بین نمی روند.

• ماست: ماست از شیر غنی تر است و پروتئین، ویتامین D، ویتامین C، فولات، فسفر و کلسیم بیشتری نسبت به شیر دارد. این ماده لبنی، راحت تر از شیر هضم می گردد و می توان آن را به عنوان یک غذای پروبیوتیک، پیشنهاد کرد. رشد باکتری های مفید در روده، فراوری سروتونین و ملاتونین در مغز، خواب سریع و راحت، تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با عفونت های قارچی و سرطان های روده از فواید مصرف ماست هستند.
• خیار: خیار حاوی آنتی اکسیدان، انواع ویتامین ها و مواد معدنی مهم از جمله فیبر، ویتامین C، ویتامین K، منیزیم و پتاسیم است. با مصرف خیار می توانید از ورود رادیکال های آزاد به داخل بدن جلوگیری کنید و به این ترتیب، از بسیاری از بیماری ها دور بمانید. 96 درصد خیار را آب تشکیل می دهد؛ به همین علت است که خیار می تواند رطوبت از دست رفته بدن را به خصوص در روزهای گرم سال، برگرداند و احتیاج روزانه بدن به مایعات را برطرف کند. بعلاوه مصرف خیار به کاهش وزن یاری می نماید.

• گردو: گردو، منبع غنی انواع ویتامین ها از جمله ویتامین B6، فولات (ویتامین B9) و تیامین (ویتامین B1) و مواد معدنی مانند منگنز، مس، منیزیم،، فسفر و اسیدفولیک و بعلاوه کلسیم، روی، پتاسیم و سلنیوم است. گردو، کلسترول بد خون را کاهش می دهد و سستی و خستگی را برطرف می نماید. تقویت پروتئین سالم بدن و حفظ سلامت مغز سالمندان از دیگر فواید مصرف این مغز پرچرب هستند.
• کشمش: کشمش برای رشد بچه ها و نیرو دادن به سالمندان، بسیار مفید است. این میوه مغذی پر انرژی، دارای چربی و سدیم پایین و قند و کالری بالا است و پتاسیم زیادی دارد.
• نعنا: مصرف نعنا برای برطرف مسائل گوارشی مانند ناراحتی معده، یبوست، نفخ و سوء هاضمه، سلامتی چشم و تقویت بینایی در شب، بهبود عملکرد مغز و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است.
• تربچه: تربچه، سرشار از ویتامین C، گوگرد و ید است و خاصیت ضدعفونی نماینده دارد.
• ترخون: ترخون، اشتهاآور و معطر است و به تقویت اعصاب، یاری می نماید.
• ریحان: ریحان، آرام بخش است و می توانید به جای مسکن استفاده گردد.

طعم آب دوغ خیار

آب دوغ خیار، غذای نوستالژیکی برای همه ما ایرانیان در فصل تابستان است. با درست کردن این غذای ساده در خانه به خاطرات کودکی خود در خانه مادربزرگ پدربزرگ ها سفر کنید؛ درست به همان روزهایی که امتحان های مدرسه تمام شده بود و بدون هیچ دغدغه یا دل مشغولی، در خانه به بازی و شیطنت مشغول بودید. زمانی که موقع ناهار، دور یک سفره جمع می شدید و بزرگ تر خانواده از کاسه بزرگی پر از آب دوغ خیار، برای شما یک کاسه غذا می کشید.

اگر دوست دارید آب دوغ خیار را با طعم های مختلف در خانه درست کنید، دست به کار شوید و از طرز تهیه های این مقاله بهره ببرید. چنانچه پیروز به درست کردن این غذای خوشمزه شدید، حتما از آن عکس بگیرید و با تگ کردن خبرنگاران در اینستاگرام (@)، تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید. ضمناً در صورت تمایل، تجربه های خود را با ما و دیگر کاربران خبرنگاران در زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.

پرسش های متداول

آب دوغ خیار مال کجاست؟

آب دوغ خیار، یک غذای اصیل ایرانی است که خاستگاه آن را به شهر تهران، نسبت می دهند؛ اما در طول سال ها این غذا به شهرهای مختلف ایران سفر نموده است و در حال حاضر، در گوشه گوشه ایران با مواد اولیه مختلف تهیه می گردد.

آب دوغ خیار مجلسی چطور تهیه می گردد؟

آب دوغ خیار مجلسی از ترکیب ماست، خیار، گردو، سبزی خوردن، کشمش، سبزی خشک، نان خشک، یخ و آب تهیه می گردد. در صورت تمایل می توانید مقداری خامه به آن اضافه کنید و از طعم متفاوتش لذت ببرید.