ویندوز CE چه بود و چرا کاربران از آن استفاده می کردند؟

به گزارش آفتاب صبا، مایکروسافت ویندوز CE را در نوامبر 1996 به عنوان نسخه جدید ویندوز منتشر کرد. این سیستم عامل که برای کامپیوترهای جیبی طراحی شده، برای نخستین بار رابط کاربری ویندوز 95 را برای گجت های موبایل به ارمغان می آورد. همچنین معماری آن پایه و اساس محصولات بعدی مایکروسافت در حوزه موبایل را تشکیل داد. در ادامه به ویندوز CE و اهمیت آن می پردازیم.

نسخه پرتابل ویندوز

ویندوز CE اهمیت زیادی داشت زیرا نسخه های دسکتاپ ویندوز که تا حد زیادی به معماری پردازنده های x86 اینتل وابسته بودند، برای اجرا در گجت های جیبی مناسب نبودند. در نتیجه، ویندوز CE نماینده پلتفرم کاملا متفاوتی بود و نمی توانست برنامه های توسعه یافته برای ویندوز 95 یا ویندوز NT را اجرا کند.

مایکروسافت این ویندوز را طوری طراحی کرده بود که انرژی کمی مصرف کند، با حافظه های فلش سازگار باشد و بدون نیاز به حافظه رم زیاد هم کار خود را انجام دهد. مایکروسافت برای رابط کاربری این سیستم عامل تصمیم گرفت از رابط کاربری مشابه ویندوز 95 استفاده کند و به همین خاطر از منوی استارت و حتی بازی Solitaire هم بهره می برد.

ویندوز CE همراه با گجت های پرتابل ساخت های شرکت هایی مانند NEC و LG به دست کاربران رسید. همچنین بیشتر این گجت ها از نسخه موبایل برنامه های آفیس مانند ورد، اکسل و پاورپوینت هم بهره می بردند. کاربران برای سینک کردن فایل های خود با کامپیوترهای ویندوزی می توانستن از کابل سریال RS232 استفاده می کردند که بعدا سینک مبتنی بر شبکه هم امکان پذیر شد.

برخی فکر می کردند CE مخفف Consumer Electronics یا Compact Edition است اما این تفاسیر هیچ گاه به طور رسمی توسط مایکروسافت تأیید نشد. بر اساس مقاله ای که در سال 1998 منتشر شده، مایکروسافت برای پسوند CE تعریف مبهمی را انتخاب کرده و در عین اشاره به مفاهیم مختلف، در نهایت معنی مشخصی ندارد.

منشأ ویندوز CE

در اوایل دهه 90 میلادی، گروه جدیدی از کامپیوترها به اسم دستیار دیجیتالی شخصی (PDA) شکل گرفتند. بیشتر PDA ها از باتری و نمایشگر لمسی سازگار با قلم استایلوس بهره می بردند و مبتنی بر حافظه فلش یا رم بودند.

مانند دیگر ترندهای نوظهور حوزه کامپیوتر، مایکروسافت نمی خواست از قافله عقب بماند. با این حال، پردازنده های x86 اینتل که در کامپیوترهای دسکتاپ استفاده می شوند، مناسب گجت های جیبی نبودند زیرا بیش از حد انرژی مصرف می کردند.

بنابراین مایکروسافت شروع به آزمایش راهکارهای بالقوه کرد که از بین آن ها می توانیم به سیستم عامل کاملا جدید سازگار با پردازنده های کم مصرف اشاره کنیم.

ویندوز CE از یک پروژه با نام مستعار پگاسوس نشأت گرفته شده است. این پروژه در سال 1995 توسط تیمی شامل اعضای پروژه های قبلی مایکروسافت در زمینه سیستم عامل های موبایل، توسعه یافت. هدف از پروژه پگاسوس فراهم کردن یک سیستم عامل موبایل 32 بیتی با قابلیت چندوظیفگی برای گجت های پرتابل بود. از بین شرایط توسعه این سیستم عامل می توانیم به سازگاری با چندین معماری پردازنده مانند SH3، MIPS و بعدا ARM اشاره کنیم. همچنین برخلاف بیشتر PDA های آن زمان، مایکروسافت ویندوز CE را برای استفاده همراه با کیبورد QWERTY در نظر گرفته بود.

در نهایت اولین نسخه ویندوز CE در تاریخ 16 نوامبر 1996 (26 آبان 1375) عرضه شد. NEC MobilePro 200، Compaq PC Companion و LG Electronics HPC اولین گجت هایی بودند که با قیمت حدود 650 دلاری راهی بازار آمریکا شدند.

این سیستم عامل با استقبال یا انتقاد گسترده رسانه ها روبرو نشد ولی برخی کارشناسان ویندوز CE را به عنوان شکست مایکروسافت در نظر گرفتند. با این حال، این سیستم عامل خیلی زود توانست تعدادی طرفدار پروپاقرص پیدا کند که این موضوع تا حد زیادی به لطف سری گجت های Palmtop PC ساخت HP محقق شد.

مایکروسافت به بهبود ویندوز CE ادامه داد و به عنوان مثال نسخه دوم آن از نمایشگرهای رنگی بزرگتر پشتیبانی می کرد و از امکانات بهتری در زمینه شبکه بهره می برد. این نسخه مورد استقبال کاربران و منتقدان قرار گرفت.

انفجار برندهای جدید

بعد از چند سال، مایکروسافت استفاده از نام ویندوز CE را کنار گذاشت و در عوض از نام هایی مانند Pocket PC 2000 و ویندوز موبایل 2003 استفاده کرد که همگی مبتنی بر هسته مرکزی ویندوز CE بودند. حتی ویندوز فون 7 که در سال 2010 ارائه شد، مبتنی بر نسخه ششم ویندوز CE بود.

روی هم رفته نسخه های جدید ویندوز CE طی سال های بعدی با چندین نام مختلف ارائه شد که در ادامه می توانید تعدادی از این نام ها را مشاهده کنید؛

Pocket PC
Windows Mobile Classic
Windows SmartPhone
Pocket PC Phone Edition
Windows Mobile Professional
Windows Automotive
Windows Phone

در طول 24 سال گذشته، ویندوز CE در محصولات متنوع مانند دستگاه های خودپرداز، سیستم های سرگرمی خودروها، گجت های MP3 پلیر و کنسول بازی سگا Dreamcast استفاده شده است.

در حال حاضر، ویندوز CE رسما به عنوان Windows Embedded Compact شناخته می شود. آخرین نسخه آن در سال 2013 منتشر شده و مایکروسافت تا سال 2023 از آن پشتیبانی خواهد کرد. به مرور زمان، سیستم عامل های XP Embedded، NT Embedded، ویندوز RT و در نهایت نسخه ARM ویندوز 10 جایگزین آن شده اند.

روی هم رفته در حال حاضر ویندوز CE در صنایع مختلف استفاده می شود و به نظر می رسد تا حداقل یک دهه آینده هم انجام وظیفه خواهد کرد. روح ویندوز CE در گجت های مختلفی حضور دارد و نمی توان نقش مهم آن را در حوزه های گوناگون کتمان کرد.