گشتی در کویر آتاکامای شیلی - آفتاب صبا

این داستان سفر از قول کریس لیدبیتر، (Chris Leadbeater) است. او به کویر آتاکاما سفر نموده و تجربیات خود را این گونه به اشتراک گذاشته است.

کویر آتاکاما در نزدیکی فرودگاه ال لوا (El Loa) قرار گرفته است. بلافاصله بعد از خارج شدن از فرودگاه با این چشم انداز بزرگ و بی نظیر روبه رو شدم و ناخودآگاه تحت تاثیر عظمت این زیبایی قدمی به عقب برداشتم، به این امید که این تصویر بی همتا در دید من بگنجد. جسمی مخروطی با قله ای بلند توجه من را به خود جلب کرد. این جسم لیکانکابور، (Licancabur) آتشفشانی در کویر بود. این آتشفشان شکلی کاملا متقارن و 5919 متر ارتفاع داشت. آتشفشان مانند خدایی در بین مردگان بود که کویر آتاکاما به درگاه او دعا می کرد.

من به شدت تحت تاثیر عظمت این آتشفشان بودم، به طوری که کویر در یک لحظه عظمت خود را در نگاه من از دست داد. چیز عجیب دیگری که در این صحنه جلب توجه می کرد، برف اطراف آتشفشان بود. می توانم قسم بخورم که در کویر بودم، ولی اصلا معنی این برف را نمی فهمیدم؛ مگر جز این است که مواد مذاب از آتشفشان ها فوران می کند. در همین حال گرد و غبار نارنجی به وسیله باد جابه جا می شد و به صورتم می خورد و یادآور می شد که اینجا کویر است.

کویر آتاکاما چشم انداز ای پیچیده است، کویری به شدت مسطح که گویا آخر جهان در آن پیدا است. مساحت آن 78850 کیلومتر مربع بوده و یکی از خشک ترین نواحی روی کره زمین (بارش 15 میلی متر باران در سال) محسوب می گردد. این کویر منطقه ای بسیار نامناسب برای سکونت انسان ها در طی هزاران سال بوده است.

باید موافق باشید که این منطقه مجذوب کننده ترین نقطه شیلی است. در کشوری که پر از جنگل و پوشش گیاهی انبوه، جنگل هایی مثل پاتاگونیا (Patagonia) و پارک ملی تورس دل پاین (Torres del Paine) است، وجود این کویر بسیار عجیب می کند. با توجه به مرزهای آمریکای لاتین می توان گفت که قسمتی از این کویر در شیلی قرار نمی گیرد. از آنجایی که این کویر به صورت نواری به طول 1.6 کیلومتر در شمال کشور کشیده شده است، نمک و گرد و غبار کویر به آرژانتین، بولیوی و پرو هم منتقل می گردد. مشاهده ­ی جابه جایی این گرد و غبار از دور بسیار زیبا است. کویر آتاکاما، نمایی خرد و ریز از زیبایی شیلی است، شیلی در ناامن­ ترین حالش.

زمانی که به استراحتگاه و سونای آلتو آتاکاما، (Alto Atacama Desert Lodge & Spa) رسیدم، احساس راحتی کردم. با گلچینی از زیبایی های کویر محاصره شده بودم. این استراحتگاه شاید از دید بسیاری از مسافران ناشناس است، ولی بسیار لوکس بود. دیوارهای آن به شکل سوخته و تزیین شده با رگه­ های شن بود. در این مجموعه، سونا، رستورانی کوچک و استخرهایی برای خنک شدن در گرمای روز وجود داشت. (شاید بیشترین اندازه آب در کل این کویر در این استخرها بود).

در طی سه روزی که در این استراحتگاه بودم، برای تماشا زندگی وحشی به کویر می­ رفتم. هتل برای مسافران، تورهایی گردشگری به کویر ترتیب داده بود تا اندازهی از طبیعت وحشی و ناامن اطراف هتل را ببینند. به زودی متوجه شدم که شاید در اولین نگاه آتشفشان تنها موجود این کویر به نظر می رسد، ولی در واقعیت این طور نبود و کویر گذرگاه و مسیر ارتباطی مهمی برای انسان­ ها بود. درست در نزدیکی هتل، آثاری از دژ فروپاشیده­ مردم لیکاناناتای، (Licanantay) که در قرن 12 میلادی ساخته شده و در قرن 15 میلادی به وسیله اینکاها خراب شده بود، به چشم می ­خورد. این مبارزان هم به وسیله لشگر اسپانیا که در دهه­ 1540 به این منطقه حمله نموده بودند، بیرون رانده شدند. از اسپانیایی ­ها هنوز هم آثاری مشاهده می­ گردد که در سن پدرو د آتاماکا، (San Pedro de Atacama) این آثار در معماری بسیار مشهود است، جایی که فضاهای باز و کلیساهای سفید یادآور مادرید هستند.

داستان به خیلی قدیم باز می ­گردد، به قرن 8 قبل از میلاد مسیح، که دهکده­ آجری تولور، (Tulor) که قدیمی ­ترین محل باستانی موجود در شیلی است، در زیر این آسمان زیبا قرار داشت. در این منطقه قبیله­ کالیما، (Calima)، چوپانان و گله ­ی گوسفندان شان را بر روی صخره حکاکی نموده ­اند. هر کدام از خطوطی که کشیده ­اند، نشان دهنده ­ی انسانی است که در این طبیعت وحشی و خشک جان سالم به در برده و زنده مانده است.

رصدخانه­ بزرگ آتاکاما که در شمال سانتیاگو و در کویر آتاکاما قرار گرفته، رصدخانه­ ای بین­ المللی است و از آنتن­ ها و تجهیزات بسیار پیشرفته و دقیق برخوردار است و برای بازدید عموم استفاده می­ گردد.

یکی از محل­ های زیبای این بیابان واله دل آرکویرس، (Valle del Arcoiris) است که به دره­ رنگین­ کمان معروفیت دارد. این دره از کبالت و گچ درست شده و طیف رنگی بسیار گسترده و زیبایی دارد، از رنگ سبز ، آبی و صورتی گرفته تا رنگ زرد. این دره شبیه به دره های کره­ ماه است، زیرا شکلی فرازمینی دارد. ترک و گسل ­های فراوانی روی زمین دیده می­ گردد و اندازه زیادی سنگ نمک روی این خاک تشنه نقش بسته ­­اند. واله دلا مورته، (Valle de la Muerte) نیز به دره­ ی مرگ معروف است، زیرا ترس قابل لمسی به بازدیدکنندگان به دلیل چشمه ­های خشکش القا می­ کند.

در چنین محیطی، نادیده گرفتن گرد و غبار و کثیفی زیر پاهای خود آسان است. فقط وقتی روز تمام می­ شد، متوجه کثیفی سر و روی خود می ­شدم. علی ­رغم طبیعت بی ­رحم، این بیابان هر عصر با نور دل انگیزی که یادآور زیبایی این منطقه بود، من را بدرقه می­ کرد.

همه چیز دست به دست هم می­ داد تا ظهرها را بسیار بی ­رحم جلوه دهد، هوای به شدت خشک، نبود ابر در آسمان و سختی در تنفس. در عوض به دلیل نبود هیچ گونه آلودگی روشنایی، شب­ ها آسمانی صاف و درخشان در انتظار من بود. در حقیقت آسمان کویر به قدری صاف بود که دو دستگاه کاوشگر فضایی قدرتمند اروپایی کاوشگر لا سیلا، (La Silla Observatory) و کاوشگر پارانال، (Paranal Observatory) روی این محل تنظیم شده ­اند.

کنجکاوی در خصوص مسائل ستاره­ شناسی و فضایی مختص ستاره ­شناسان نیست و خیلی افراد به این مسائل علاقه مند هستند. تلسکوپ های قوی آتاکاما از بسیاری از رازهای فضا پرده برداشته­ اند. بعد از صرف شام به سالنی رفتم که 6 صندلی داشت. تنها نبودم و به جز من 5 مهمان دیگر هم از سر اشتیاق به تماشا ستاره­ ها خواب شان نبرده بود. از میان لنز تلسکوپ ستاره ­ها نقاطی درخشان و درهم و باشکوه دیده می­ شدند. زمانی که سرم را بالا کردم، متوجه چیزی در حاشیه ­ی دیدم شدم. بله دوباره او را دیدم. نگهبان تاریکی ­ها، آتشفشان لیکانکابور بود.